Temat: Co warto ocalić od zapomnienia w naszej Małej OjczyĽnie?

Czas lekcji: ok. 90 min.

Pomoce dydaktyczne:

• Zdjęcia kołbielskich strojów regionalnych
• Kartki z nazwami elementów stroju
• "Słowniczek gwary kołbielskiej"
• Kartki z dialogiem do przetłumaczenia
• Dwa komplety strojów regionalnych - strój kobiecy i strój męski
• Mapa Kołbieli i okolic
• Zdjęcia zabytków z terenu Kołbielszczyzny
• Mazaki, brystole,
• Kartki z poleceniami do zadań

• Praca w czterech kilkuosobowych grupach
• Praca indywidualna uczniów

• Współpracuje w grupie, planuje własną pracę w grupie
• Potrafi wymienić walory własnego regionu
• Potrafi wymienić elementy miejscowej gwary
• Ma poczucie wspólnoty lokalnej

Podział uczniów na cztery grupy, wybór lidera grupy.

Krótkie wprowadzenie przez nauczyciela uświadamiające uczniom co będzie przedmiotem dzisiejszych zajęć: Rozmowa z dziewczętami ubranymi w stroje ludowe

Zapisanie tematu lekcji.

Próba odpowiedzi uczniów na pytanie zawarte w temacie.

Zadanie I

Wszyscy uczniowie wysłuchują krótkiego dialogu dwóch "kołbielskich przekupek" (mówiących gwarą), przygotowują w grupach powtórzenie tego dialogu językiem literackim.

Każda z grup otrzymuje "Słowniczek gwary kołbielskiej" oraz kartki z dialogiem napisanym gwarą (do przetłumaczenia). Przy użyciu słowniczków należy przetłumaczyć na język literacki wyrażenia gwarowe. Grupa, która najszybciej upora się z przetłumaczeniem, prezentuje wszystkim efekt pracy.

Zadanie II

Każda z czterech grup otrzymuje inne zadanie:

Grupa 1

Uczniowie dostają zdjęcia ludowego stroju kobiecego oraz rozsypanki wyrazowe z nazwami i opisami poszczególnych elementów stroju. Zadaniem będzie podpisanie elementów stroju na zdjęciu. Ćwiczenie redakcyjne - krótki opis stroju kołbielskiego.

Następnym zadaniem będzie ubranie jednej osoby z grupy w strój regionalny.

Prezentacja wyników pracy.

Grupa 2

Uczniowie dostają zdjęcia ludowego stroju męskiego oraz rozsypanki wyrazowe z nazwami i opisami poszczególnych elementów stroju. Zadaniem będzie podpisanie elementów stroju na zdjęciu. Ćwiczenie redakcyjne - krótki opis stroju kołbielskiego.

Następnym zadaniem będzie ubranie jednej osoby z grupy w strój regionalny.

Prezentacja wyników pracy.

Grupa 3

Grupa otrzymuje kopię mapy okolic Kołbieli oraz zdjęcia zabytków. Należy przykleić fotografie w odpowiednich miejscach. Wspólne sprawdzenie poprawności umiejscowienia zabytków. Na podstawie wykonanych map uczniowie redagują list do kolegi z obcego, w którym zachęcą go do zwiedzenia regionu kołbielskiego.

Jedna osoba z grupy prezentuje efekt pracy.

Grupa 4

Grupa otrzymuje kopię mapy okolic Kołbieli oraz zdjęcia zabytków. Należy przykleić fotografie w odpowiednich miejscach. Wspólne sprawdzenie poprawności umiejscowienia zabytków. Na podstawie wykonanych map uczniowie redagują trasę wycieczki po regionie kołbielskim.

Jedna osoba z grupy prezentuje efekt pracy.

Prezentacja efektów pracy poszczególnych grup.

Podsumowanie pracy uczniów przez nauczyciela.

Informacja zwrotna (zapis w zeszycie): Nauczyciel poleca uczniom dokończyć zdanie:

Od zapomnienia w mojej Małej OjczyĽnie chciałbym ocalić...

Praca domowa

Napisz odezwę do mieszkańców gminy Kołbiel, w której zachęcisz ich do tego, by starali się ocalić od zapomnienia najważniejsze elementy folkloru kołbielskiego.

ZAŁˇCZNIKI

POLECENIE DO ZADANIA I:

Na podstawie wysłuchanej rozmowy przetłumaczcie dialog na język literacki. Skorzystajcie ze "Słowniczka gwary kołbielskiej". Tłumaczenie zapiszcie na brystolu.

Przekupka nr 1: Witajcie kumo!
Przekupka nr 2: Dziań dobry, jak sia mata?
Przekupka nr 1: Całkam dobze, a u wos co słychoć?
Przekupka nr 2: Kupiłam se na jamarku widne male, ale zbułam pydzylka. A tyś co se kupiła?
Przekupka nr 1: Cerwuno chusteczka, a dla moigo Józwa carno copka, łoblecok i kosiula.
Przekupka nr 2: A co sia tak stroita? Na wansielu bandzieta?
Przekupka nr 1: A jużci! Latoś momy wansiele u Munki i Ignacy.
Przekupka nr 2: A mówiły, ze ij łojce nie chcu ich zanić.
Przekupka nr 1: Kto tak godoł? Nie klićta sia!
Przekupka nr 2: A Janiela i inne kobity tak sia rozmawiały o tam wansielu.
Przekupka nr 1: Wansiele bańdzie, ale prowda, ze to Munka to tako siasto dziewucha i inne ij nie lubiały.
Przekupka nr 2: Una tylko psoju abo kotoju to by kełbasy dawała, a jak było ciamno i Pioter ni muk znajść stycki, to mu lestryjki nie dała.
Przekupka nr 1: Nie godojmy byle co, bo nima casu, musa iść do dumu, bo pojadziem kunami na łunka
Przekupka nr 2: Prawda, jo tys mum robota.

POLECENIE DO ZADANIA II dla grupy 1

1. Na podstawie podanych opisów poszczególnych elementów stroju ludowego podpiszcie elementy stroju, wpiszcie odpowiednie nazwy w wyznaczone miejsca na brystolu.
2. Zredagujcie opis kobiecego stroju kołbielskiego. Skorzystajcie z informacji o tym, jakie elementy powinien zawierać opis.
3. Do prezentacji ubierzcie jedną osobę z grupy w strój ludowy.

OPIS:

1. PRZEDSTAWIENIE OPISYWANEGO OBIEKTU
2. OPISANIE POSZCZEGÓLNYCH ELEMENTÓW (kolor, kształt, wielkość, na jakiej części ciała noszono dany element stroju)
3. OCENA

CECHY DOBREGO OPISU:

Należy używać jak najwięcej przymiotników i rzeczowników nazywających wielkość, barwę, kształt itd. Spośród czasowników potrzebne będą te określające nie czynności - np. jest, znajduje się itp. Opis powinien być dokładny. Ważne są wszystkie szczegóły, ale główny nacisk należy położyć na cechy charakterystyczne. Opisujemy przedmiot w określonym porządku - od szczegółu do ogółu lub odwrotnie.

POLECENIE DO ZADANIA II dla grupy 2

1. Na podstawie podanych opisów poszczególnych elementów stroju ludowego podpiszcie elementy stroju, wpiszcie odpowiednie nazwy w wyznaczone miejsca na brystolu.
2. Zredagujcie opis męskiego stroju kołbielskiego, pamiętajcie o używaniu jak największej liczby przymiotników oceniających strój. Skorzystajcie z informacji
o tym, jakie elementy powinien zawierać opis.
3. Do prezentacji ubierzcie jedną osobę z grupy w strój ludowy.

OPIS:

1. PRZEDSTAWIENIE OPISYWANEGO OBIEKTU
2. OPISANIE POSZCZEGÓLNYCH ELEMENTÓW (kolor, kształt, wielkość, na jakiej części ciała noszono dany element stroju)
3. OCENA

CECHY DOBREGO OPISU:

Należy używać jak najwięcej przymiotników i rzeczowników nazywających wielkość, barwę, kształt itd. Spośród czasowników potrzebne będą te określające nie czynności - np. jest, znajduje się itp. Opis powinien być dokładny. Ważne są wszystkie szczegóły, ale główny nacisk należy położyć na cechy charakterystyczne. Opisujemy przedmiot w określonym porządku - od szczegółu do ogółu lub odwrotnie.

POLECENIE DO ZADANIA II dla grupy 3

1. Przyjrzyjcie się dokładnie mapie okolic Kołbieli i zdjęciom zabytków, zastanówcie się, z jakich miejscowości pochodzą dane obiekty.
2. Przyklejcie fotografie na mapie przy nazwie danej miejscowości, z której pochodzi Waszym zdaniem zabytek.
3. Zredagujcie list w imieniu uczniów kołbielskiego gimnazjum, skierowany do kolegi z obcego kraju, zachęcający do odwiedzenia regionu kołbielskiego.
4. Przy redagowaniu listu skorzystajcie z poniższych wskazówek:

Pamiętajcie o stałych elementach listu: miejscowość, data, nagłówek, formuła końcowa ( np.: Z pozdrowieniami ...) podpis. Nie zapomnijcie, że zwroty bezpośrednie typu: ty, tobie, ciebie itp. w liście piszemy wielką literą.

POLECENIE DO ZADANIA II dla grupy 4

1. Przyjrzyjcie się dokładnie mapie okolic Kołbieli i zdjęciom zabytków, zastanówcie się, z jakich miejscowości pochodzą dane obiekty.
2. Przyklejcie fotografie na mapie przy nazwie danej miejscowości, z której pochodzi Waszym zdaniem zabytek.
3. Zredagujcie trasę wycieczki po regionie kołbielskim.
4. Przy redagowaniu trasy skorzystajcie z poniższych wskazówek:

Uwzględnijcie najważniejsze walory regionu kołbielskiego, zabytki, piękne krajobrazy Doliny Świdra, możliwość zetknięcia się z elementami miejscowego folkloru (obejrzenie stroju ludowego, wycinanek itp. Wybierzcie fragment jakiejś trasy i "poprowadĽcie" turystę tak, by prezentowane przez Was atrakcje można było oglądać po kolei.

Praca domowa

Napisz odezwę do mieszkańców gminy Kołbiel, w której zachęcisz ich do tego, by starali się ocalić od zapomnienia najważniejsze elementy folkloru kołbielskiego.

Odezwa to gatunek wypowiedzi użytkowej o charakterze apelującym, przekonującym. Można bezpośrednio zwracać się do adresata (do mieszkańców), jak również wykorzystywać zdania pytające, rozkazujące, równoważniki zdań. Odezwa ma najczęściej konstrukcję dwuczłonową. W pierwszej części autor przedstawia sytuację, a w drugiej zachęca, wzywa do jej zmiany.(Przykładowe słownictwo: (w nagłówku) Współobywatele! Współmieszkańcy! Mieszkańcy! Rodacy! Wszyscy, którym leży na sercu sprawa,... (w drugiej części) można, należy, trzeba, warto, powinno się, dbajmy wspólnie, podejmijmy działania, ratujmy itp.